Tây Âu

LỊCH SỬ THẾ GIỚI TỪ NĂM 1945 ĐẾN NĂM 2000

CÁC NƯỚC TƯ BẢN TỪ SAU CUỘC CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ 2

Tiết 3: Tây Âu

A. Mục tiêu

- Hiểu thế nào là khu vực Tây Âu?

+ Tây Âu là những nước nằm ở phía Tây Châu Âu.

+ Sau chiến tranh thế giới thứ 2, Hội nghị Ianta về cơ bản chia châu Âu làm hai phần: một phần chịu qnhr hưởng của các nước Mỹ, Anh, Pháp và một phần chịu ảnh hưởng của Liên Xô.

=>Khái niệm Đông Âu – Tây Âu không chỉ là khái niệm địa lí mà còn là một khái niệm địa chính trị.

- Tìm hiểu Tây Âu với ba nội dung:

+ Tình hình kinh tế, khoa học kĩ thuật và đối ngoại của Tây Âu.

+ Chính sách đối ngoại của Tây Âu.

=>Phân chia được các giai đoạn phát triển trong tình hình kinh tế, khoa học kĩ thuật và chính sách đối ngoại của các nước Tây Âu

+ Quan trọng nhất là: Liên minh châu Âu (EU). Trong đó phân tích được sự hình thành, mục đích thành lập, sự phát triển và đánh giá về sự phát triển của liên minh châu Âu.

B. Nội dung

I. Tình hình kinh tế, khoa học kĩ thuật

1. Giai đoạn 1945-1950: phục hồi kinh tế và phục hồi đất nước sau chiến tranh

- Các nước Tây Âu chịu thiệt hại nặng nề sau chiến tranh.

- Năm 1947, Mỹ thực hiện kế hoạch Macsan, chi viện 17 tỉ USD không hoàn lại để tái thiết đất nước.

=> Các nước Tây Âu đều đi theo con đường tư bản chủ nghĩa, tạo thành một hệ thống các nước tư bản chủ nghĩa, đối lập với các nước xã hội chủ nghĩa đứng đầu là Liên Xô.

2. Giai đoạn 1950-1970: phát triển

- Sản xuất công nghiệp: phát triển mạnh mẽ, trong đó Pháp, Anh, Đức lần lượt là những nước đứng thứ ba, tư, năm thế giới tư bản chỉ sau Mỹ và Nhật Bản.

- Khoa học kĩ thuật: các nước Tây Âu đi đầu trong khoa học kĩ thuật và đạt được rất nhiều thành tựu.

=> Tây Âu trở thành một trung tâm kinh tế - tài chính lớn nhất thế giới.

* Nguyên nhân:

- Các nước Tây Âu có chính sách phát triển hợp lí.

- Tác động từ viện trợ của nước ngoài, trong đó viện trợ của Mỹ là chính.

3. Giai đoạn 1973-1991: suy thoái

Suy thoái do tác động của cuộc khủng hoảng năng lượng

4. Giai đoạn 1991- nay: phục hồi và phát triển

- Hiện nay, Tây Âu vẫn là một trong những trung tâm kinh tế, tài chính lớn của thế giới.

II. Chính sách đối ngoại

1. Giai đoạn 1945-1950:

- Năm 1949, Mỹ đứng đầu thành lập khối quân sự Bắc Đại Tây Dương (NATO) nhằm chống lại Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa.

=> Các nước Tây Âu là đồng minh thân cận với Mỹ.

- Sau khi chiến tranh kết thúc, rất nhiều nước Tây Âu tìm cách quay trở lại xâm lược các nước thuộc địa. Tiêu biểu như Pháp quay trở lại xâm lược Việt Nam.

2. Giai đoạn 1950-1973

- Các nước Tây Âu vẫn ủng hộ Mỹ, cùng với Mỹ chạy đua trong cuộc chiến tranh lạnh.

- Ủng hộ Mỹ trong cuộc chiến tranh xâm lược cục bộ. Đồng thời có những quan hệ trung lập.

3. Giai đoạn 1973 – 2000: xu thế hòa hoãn

- Năm 1989: bức tường Berlin sụp đổ

- Tháng 12/1989: tại đảo Manta, hai người đững đầu hai nước Liên Xô và Mỹ đã tuyên bố kết thúc chiến tranh lạnh.

- Năm 1990: nước Đức thống nhất.

- Năm 1991: các nước Tây Âu tập trung xây dựng liên minh châu Âu EU.

=> Các nước châu Âu đi theo một con đường đối ngoại duy nhất, đó là đa phương hóa, đa dạng hóa.

III. Liên minh châu Âu (EU)

1. Sự thành lập

- Sau Chiến tranh thế giới thứ 2, các nước Tây Âu tập trung phát triển kinh tế, có nhu cầu hợp tác để cùng phát triển.

- Năm 1951: ban đầu chỉ gồm 6 nước (Pháp, Đức, Bỉ, Hà Lan, Italia, Lucxămbua) thành lập Cộng đồng than và thép châu Âu.

- Năm 1957, 6 nước này thành lập Cộng đồng năng lượng nguyên tử châu Âu và Cộng đồng kinh tế châu Âu (EEC).

=> Trên cơ sở 3 tổ chức này, năm 1967, đã hợp nhất thành Cộng đồng châu Âu (EC).

- Năm 1991: tại Maxtric (Hà Lan), các nước của Cộng đồng châu Âu kiến nghị thành lập Liên minh châu Âu (EU)

- Năm 1993: Liên minh châu Âu chính thức có hiệu lực.

2. Mục đích

- Nhằm tăng cường hợp tác giữa các quốc gia Tây Âu về kinh tế, an ninh, chính trị.

3. Sự phát triển

- Số lượng thành viên: từ 6 thành viên ban đầu, đến 2007, EU đã gồm 27 quốc gia.

- Hoạt động:

+ Năm 1979: đã diễn ra kì họp đầu tiên của Nghị viện chung châu Âu.=> thống nhất về chính trị.

+ Năm 1995: 7 nước ở Tây Âu đầu tiên đã bãi bỏ thị thực, cho phép công dân được tự do đi lại.

+ Năm 2002: đồng tiền chung châu Âu (EURO) chính thức được lưu hành => thống nhất kinh tế, thị trường.

* Mối quan hệ giữa Việt Nam và EU: bắt đầu hợp tác từ năm 1990.

4. Đánh giá

- Liên minh châu Âu chiếm ¼ kinh tế thế giới.

- Hoạt động hiệu quả.

=> Liên minh châu Âu được đánh giá là tổ chức liên kết kinh tế, chính trị khu vực lớn nhất thế giới.